تکلیف خریدار مال غیر از طریق اثبات حسن نیت یا اثبات سوء نیت او در دادگاه، روشن می شود. چنانچه خریدار بر مالکیت فروشنده مطلع باشد، در کلاهبرداری با فروشنده شریک خواهد بود. اثبات عدم اطلاع خریدار از کلاهبرداری فروشنده مال غیر، معمولا به یک سری شواهد حقوقی و مستندات قانونی نیاز دارد. احتمال آنکه عدم مشارکت خریدار در کلاهبرداریِ شکل گرفته در معامله فضولی، به ارائه چند شاهد محلی نیاز پیدا کند، زیاد است. به منظور به کیفر رساندن کسی که مال دیگران را فروخته است، در قانون، مجازات حبس از 1 الی 7 سال را در نظر گرفته اند. در ادامه به طور جداگانه و به ترتیب، تکلیف خریدار مال شخص دیگر را در صورت آگاهی و عدم آگاهی خریدار از جعل مالکیت فروشنده متقلب بررسی می کنیم.
به منظور مشخص کردن تکلیف خریدار مال غیر، نخست فرض را بر این می گذاریم، که خریدار این مال، از ابتدا بر عدم مالکیت قانونی فروشنده کلاهبردار، واقف بوده است. در این صورت، خریدار نیز به دلیل همدست بودن آگاهانه با فرد فروشنده در زمینه دخل و تصرف اموال دیگران از نظر قانون، متقلب و کلاهبردار شناخته می شود. علاوه بر آن، خریدار آگاه از مال غیر تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد و مجازات او از جنبه خصوصی و عمومی وقوع جرم، شکل می گیرد. خریداری که به صورت آگاهانه در معامله فضولی شرکت داشته است، محکوم به رد مال به صاحب واقعی و مجازات حبس از 1 الی 7 سال واقع می شود. دادگاه، فروشنده متهم را به پرداخت جزای نقدی نیز محکوم می کند و قصد قانونگذار از اعمال این مجازات، منع از معاملات غیر قانونی خواهد بود.
چنانچه خریدار مطلع از مال غیر، مشمول مجازات قرار بگیرد، پس تکلیف خریدار مال غیر که واقف از عدم مالکیت فروشنده نبوده است، چه می شود؟ بدیهی است، که در صورتی که خریدار از فضولی بودن معامله و عدم مالکیت فروشنده، بی اطلاع به نظر برسد، وضعیت او در دادگاه تغییر پیدا می کند.
در این شرایط، خریدار ناآگاه از جعل مالکیت فروشنده می تواند به دادگاه، مدارک و مستندات کافی مبنی بر عدم آگهی خود از فضولی بودن معامله، تسلیم نماید. به این ترتیب، خریدار، انگشت اتهام را از نشانه رفتن به سوی خود بر می دارد و دادگاه را در رفع اتهام از خود متقاعد می سازد. با وجود این، حتی فرد خریدار در این صورت نیز چاره ای جز بازگرداندن مال به مالک و صاحب اصلی آن ندارد. کسی که مال و یا ملک غیر را به صورت ناآگاهانه از سوء نیت فروشنده غیر واقعی خریده است، می تواند به منظور جبران ضرر خود، پیگیر شکایت از فروشنده باشد. اگر خریدار مال دیگری همچنان مظنون به همدستی با فروشنده متقلب واقع شود، علاوه بر ارائه شواهد و مستندات کافی، نیازمند مراجعه به وکیل ملکی است.
پس از آنکه دادگاه به تعیین و تکلیف خریدار مال غیر پرداخت، خریدار غیر مطلع می تواند برای دست یافتن به حقوق تضییع شده خود، مطالبه استرداد ثمن معامله نماید. چنانچه که خریدار با کسب آگاهی از عدم مالکیت فروشنده به این خرید دست زده باشد، معامله او باطل اعلام می شود. خریدار مطلع از مال دیگران، حق مراجعه به فروشنده برای استرداد ثمن یا جبران ضررهای خود در معامله فضولی را ندارد. او و فروشنده کلاهبردار هر دو می بایست به مالک اصلی جواب پس دهند و مال را به صاحب واقعی باز گردانند. بنابراین تحت پیگرد قرار گرفتن خریدار همدست با فروشنده مال غیر در معامله فضولی، به عنوان متهم شریک در جرم فروش غیر قانونی اموال غیر، امری مسلم است.
چنانچه فردی به صورت غیرقانونی، مالی از شما را به فروش رسانده باشد، به عنوان مالک اصلی می توانید از فروشنده شکایت کنید. به هر حال، مال متعلق به شما بوده است و شکایت از فروشنده و خریداری که در معامله فضولی نقش داشته اند، نیاز به پیگیری و صبر دارد. شایان ذکر است، که هرگونه شکایت شما به عنوان مالک واقعی از خریدار مال غیر از جنبه کیفری یا حقوقی برخوردار است.
در شکایت کیفری، مالک اصلی در پی مجازات رساندن خریدار به علت خرید مال غیر قانونی و مسروقه خواهد بود. در شکایت حقوقی، شما خواهان بازگرداندن مال خود و دفاع از حقوق از دست رفته قانونی خود هستید و قصد جبران خسارات وارد شده به خود را دارید.
به منظور ارائه و تنظیم شکایت حقوقی برای تحت پیگرد قانونی قرار گرفتن خریدار مال غیر، می بایست به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرد. همچنین برای شکایت کیفری از فروشنده و خریدار مال غیر، نخست باید به دادسرای محل وقوع جرم، سر بزنید و به تنظیم شکواییه ای علیه مجرم بپردازید.
در شکواییه، پر کردن مشخصات کامل خود و خریدار ضروری به نظر می رسد. علاوه بر شرح دقیق وقایع با جزئیات کافی، به ارائه شواهد و مدارک مبتنی بر دعوی اثبات مالکیت خود نیاز دارید. در شکایت علیه خریدار مال یاد شده، درخواست خود از دادگاه را با جدیت بیان کنید. پس از ثبت شکوائیه، دادسرا مؤظف به انجام تحقیقات قانونی و پیگیری های لازم در خصوص روشن ساختن تکلیف خریدار اموال غیر خواهد بود. در صورت احراز جرم، پرونده خرید و فروش غیر قانونی مال غیر به دادگاه کیفری فرستاده می شود. قاضی دادگاه کیفری، پس از بررسی مدارک و گوش سپردن به اظهارات طرفین، صدور حکم مقتضی را نهایی می کند.
کلام آخر
در خصوص تکلیف خریدار مال غیر، به جنبه های حقوقی و کیفری این جرم اشاره کردیم. وضعیت خریدار مطلع و غیر مطلع از مال غیر متفاوت است. خریداری که بدون اطلاع به چنین معامله ای دست زده است، باید برای رفع اتهام مشارکت در جرم، به ارائه شواهد و مستندات کافی در این خصوص بپردازد. ضمن آنکه دادگاه خریدار مطلع از مال غیر را همدست فروشنده جعلی قلمداد می کند. مجازات حبس از 1 الی 7 سال در کمین خریدار مجرم خواهد بود. نحوه تنظیم شکایت نامه از کلاهبردار متصرف در اموال دیگران را به شما آموختیم. برای کسب نتیجه بهتر و دفاع قوی تر از حقوق تضییع شده خود در معامله های فضولی، مراجعه به وکیل زبده ضروری به نظر می رسد. در صورتی که تمایل دارید از وکیل ماهر در این زمینه مشاوره لازم را بگیرید به شما عزیزان پیشنهاد می دهیم وکلای با تجربه مجموعه وکیل گپ را انتخاب کنید.